Journalistiek, ‘nepnieuws’ & desinformatie : handboek voor journalistiek onderwijs

Abstract

Journalistiek, ‘Fake News’ & Desinformatie: Handboek voor Journalistiek Onderwijs is de Nederlandse vertaling van het in 2018 verschenen Journalism, ‘Fake News’ & Disinformation: Handbook for Journalism Education & Training. Wij, Berit Zandbelt en Koen Leurs, werkten van april tot juli 2020 aan deze vertaling in onze capaciteit als student-stagiair en universitair docent verbonden aan de Universiteit Utrecht. Dit was een turbulente periode met ingrijpende gebeurtenissen. De Covid-19 virus pandemie die wereldwijd het publieke leven tot stilstand bracht bleek volgens Peter Burger, universitair docent journalistiek (Universiteit Leiden), “de ideale voedingsbodem voor10 de verspreiding van hoaxen, broodje-aapverhalen en samenzweringstheorieën” .Misinformatie en desinformatie met betrekking tot corona betrof onder andere anti- vaxxers die schadelijke foutieve berichtgeving over vaccins verspreidden, Bill Gates die besmette mensen met microchips wilde implanteren, verbanden die worden gelegd tussen 5g-netwerken en het corona virus, onjuiste berichten over de symptomenen behandeling van het virus en misleidende berichten over de positieve effecten van de lockdown op ons dierenrijk, met gefabriceerde beelden van dolfijnen die weer in de grachten van Venetië zouden zwemmen en herten die Parijse kerken zouden hebben bezocht. Om de consequenties van de informatiewanorde die ook in Nederland ontstond rondom ‘Corona’ te duiden, hebben wij Yvonne Zonderop en José van Dijck gevraagd een voorwoord te schrijven bij deze Nederlandstalige versie. Zonderop, onafhankelijk journalist en lid van de UNESCO Commissie Nederland, pleit ervoor om jonge en aankomende journalisten het tot “hún romantische opdracht” te maken in de “tegenaanval” te gaan tegen mis-, des- en malinformatie. Van Dijck, universiteitshoogleraar media en digitale samenleving aan de Universiteit Utrecht reflecteert aan de hand van de Covid-19 “infodemie” over het belang van kwaliteitsjournalistiek als hoeder van democratie.