Onderzoek Weten wat werkt: samen werken aan een betere bijstand. Eindrapport

Abstract

Wat is de beste manier om mensen met een bijstandsuitkering te begeleiden richting participatie of betaald werk? Om deze vraag te beantwoorden hebben we in opdracht van de gemeente Utrecht het onderzoek Weten wat werkt uitgevoerd. Voor het onderzoek zijn 752 (35) bijstandsgerechtigden in Utrecht (Zeist) willekeurig ingedeeld in vier verschillende experimentgroepen (randomised controlled trial). Elke groep heeft zestien maanden lang een andere behandeling ontvangen. Eén groep ging 'Met extra hulp in actie', één groep ging 'Zelf in actie' en één groep ('Werken loont') mocht langer en meer bijverdiensten houden naast de uitkering. In de vierde groep, de controlegroep, veranderde niks. Om de onderzoeksvraag te beantwoorden hebben we gekeken naar effecten met betrekking tot arbeidsparticipatie, sociale participatie, gezondheid en welbevinden, klanttevredenheid en de financiële situatie. De belangrijkste resultaten op hoofdlijnen zijn: (1) In alle drie interventiegroepen treden positieve resultaten op die duiden op meer arbeidsparticipatie. (2) Eigen regie bij de deelnemers en meer handelingsruimte en tijd voor klantmanagers leiden tot positieve effecten op meerdere dimensies; het effect van een financiële prikkel beperkt zich tot banen met een lager aantal uren. (3) Meer eigen regie voor de bijstandsgerechtigden leidt tot een grotere kans op een vast contract. (4) Zowel extra hulp en begeleiding als zelf in actie gaan werkt vooral goed voor lager opgeleiden; bijstandsgerechtigden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben nagenoeg alleen baat bij extra hulp en begeleiding.