De wereld in de collegezaal: Een onderzoek naar het didactisch handelen van docenten van de Universiteit Utrecht in de International Classroom

Abstract

De Universiteit Utrecht is net als veel andere instellingen voor hoger onderwijs bezig met het thema internationalisering. Dat betekent onder andere dat in de afgelopen jaren het aantal internationale studenten sterk is toegenomen. Internationale en Nederlandse studenten volgen nu vaak samen onderwijs in dezelfde collegezaal: een situatie die bekendstaat als de international classroom. Er is echter weinig bekend over de manier waarop docenten hun didactisch handelen aanpassen aan deze specifieke situatie. Wel bestaat binnen de theorie over internationalisering de normatieve visie dat internationalisering in het curriculum geïntegreerd dient te worden, met het doel studenten op te leiden tot internationaal en intercultureel competente wereldburgers. De docent wordt binnen die visie beschouwd als actor die dat doel dient na te streven. Binnen die visie staat de international classroom niet alleen bekend als een feitelijke onderwijssituatie, maar ook als een internationale leeromgeving waar studenten in contact komen met andere culturen, andere talen en kennis uit andere landen. Ook de Universiteit Utrecht geeft in haar strategische visie blijk van de wens een internationaal perspectief in het curriculum te integreren en studenten uit te rusten met interculturele vaardigheden. Er bestaat echter geen universiteitsbreed beleid op dit gebied dat door docenten wordt ontplooid. Ondanks de strategische internationaliseringsdoelen is maar weinig bekend over de manier waarop docenten in werkelijkheid omgaan met het toenemend aantal international classrooms dat deel is geworden van hun dagelijkse werkpraktijk. Dit onderzoek heeft zich daarom ten doel gesteld een beeld te krijgen van het didactisch handelen van universitair docenten in de international classroom binnen de Universiteit Utrecht. Het onderzoek onderscheidt zich door de neutrale insteek die niet gericht is op het verzamelen van best practices. Door middel van diepte-interviews en een focusgroep is een beeld verkregen van de sterke samenhang die bestaat tussen de attitudes die de docenten hebben ten aanzien van de international classroom, de doelen die zij willen bereiken in die specifieke situatie, en de didactische strategieën die zij gebruiken om die doelen te bereiken. De belangrijkste uitkomst van dit onderzoek is een model van vier benaderingen van de international classroom die konden worden onderscheiden in het didactisch handelen van de docenten: de complexiteitsbenadering, de internationaliteitsbenadering, de diversiteitsbenadering en de uniformiteitsbenadering. Deze benaderingen zijn abstracte categorieën of registers die elkaar niet onderling uitsluiten, maar binnen een situatie door één persoon gehanteerd kunnen worden. Door te denken in benaderingen, is het probleem opgelost dat de didactische strategieën die docenten zoal hanteren in de international classroom moeilijk met elkaar te vergelijken zijn, omdat ze zulke verschillende doelen dienen. In plaats van een lijst met totaal verschillende didactische strategieën is nu een model gepresenteerd waarbinnen de betekenis van de strategieën begrijpelijk wordt. Uit dit onderzoek bleek verder, dat de international classroom vele verschijningsvormen kent binnen de UU, en dat de betekenis van de international classroom verschilt tussen vakgebieden. De vier benaderingen bieden inzicht in de manier waarop de docent zijn of haar didactisch handelen aanpast aan deze situationele kenmerken.