"Politie opnieuw slaags met jeugd: filmverbod!" Een onderzoek naar het Friese krantendiscours over massajeugd en bioscoopbezoek in de jaren vijftig

Abstract

In deze scriptie wordt gepoogd antwoord te geven op de vraag: hoe schrijven de Friese kranten de Leeuwarder Courant en de Feanster over de relatie tussen jeugd en film tussen 1945 en 1960? Aan de hand van zowel krantenartikelen, sociologische jeugdonderzoeken uit de jaren vijftig en huidige academische bronnen wordt een beeld geschetst van het scala aan interpretatiemogelijkheden dat de lezer toentertijd had om zich een beeld te vormen van de problematiek rondom jeugd en film. In de jaren vijftig was er namelijk sprake van naoorlogse angst voor de verandering van de samenleving, waar de mogelijke ontzuiling en verandering van sociale structuren onderdeel van was. Er is in de jaren vijftig een enorme stijging in bioscoopbezoek te zien, wat bij uitstek een voorbeeld van een ‘moderne’ vorm van amusement was waar verzuilde instellingen weinig controle over hadden. In de kranten werd dan ook op verschillende manieren geschreven over dit ‘probleem’. Uit dit onderzoek blijkt dat er in het persdiscours geen homogeen beeld wordt geschetst van de jeugd, maar dat de jeugd werd gecategoriseerd aan de hand van bepaalde typen. Dit zijn de fabrieksjeugd, de Gereformeerde jeugd en de plattelandsjeugd. Over het algemeen wordt filmbezoek voor alle jeugden als sterk negatief gepresenteerd. De jeugd kon haar vrije tijd beter besteden in (verzuilde) jeugdverenigingen waar ze de kans had om zich individueel te ontwikkelen. Bioscoopbezoek werd onder andere gezien als passief, onkritisch, massaal en verslavend. Opvallend is dat deze Friese kranten voornamelijk artikelen parafraseerden uit niet-Friese kranten, zonder deze artikelen te voorzien van een eigen interpretatie. Er wordt, op enkele uitzonderingen na, geen verslag gedaan van Friese nieuwswaardige gebeurtenissen met betrekking tot jeugd en film. Dit wekt de suggestie dat het jeugd en film probleem vooral een ‘papieren probleem’ betrof, wat sterker leefde binnen het discours van voornamelijk de Leeuwarder Courant en sociaalwetenschappelijke jeugdonderzoeken in de jaren vijftig dan in de Friese realiteit.