De taal van de troonrede Een onderzoek naar de taalcomplexiteit in de troonrede en hoe lezers dit ervaren

Abstract

In dit onderzoek staat de moeilijkheid van het taalgebruik in de troonrede centraal. Er is onderzocht of er tussen vijftien verschillende troonredes uit de 21ste eeuw een verschil in moeilijkheid aanwezig is. Met moeilijkheid wordt de mate bedoeld waarin de tekst begrijpelijk wordt geacht vanuit een theoretisch kader en op basis van onderzoek bij respondenten. Eerst zijn de troonredes van de afgelopen vijftien jaar met behulp van een leesbaarheidstool geanalyseerd. Er is gekeken welke troonredes als makkelijkst, gemiddeld en moeilijkst naar voren komen op basis van zeven complexiteitskenmerken. Dit zijn bekende woorden, het percentage concrete woorden, mensen, persoonlijke voornaamwoorden, zinslengte, bijvoeglijke bepalingen en opsommingen. De eerste uitkomst van dit onderzoek is dat er inderdaad een verschil in moeilijkheid aanwezig is tussen de troonredes op basis van deze zeven complexiteitskenmerken. De tweede uitkomst van de analyse met behulp van een leesbaarheidstool is dat de troonredes uit 2003 en 2004 als moeilijkst naar voren komen, de troonredes uit 2006 en 2008 als makkelijkst en de troonredes uit 2010 en 2012 als gemiddeld. Aan de hand van deze uitkomsten is een lezersonderzoek uitgevoerd. In het lezersonderzoek is aan respondenten gevraagd hoe zij de moeilijkheid van het taalgebruik in de troonredes ervaren. Uit dit lezersonderzoek is gebleken dat de ervaring van de lezers over het algemeen overeenkomt met de resultaten uit de leesbaarheidstool. De troonredes uit 2006 en 2008 worden als makkelijkst ervaren, de troonrede uit 2003 en 2012 als moeilijkst en de troonrede uit 2004 en 2010 als gemiddeld. Eén verschil tussen het uitkomsten van de leesbaarheidstool en het lezersonderzoek is dat 2004 als gemiddeld naar voren kwam en 2012 als moeilijk. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen of de troonrede op gebied van het taalgebruik verandering nodig heeft om de troonrede begrijpelijk te maken voor iedereen.