The medium is the message Een onderzoek naar de invloed van beeldtype op de beslissingen van de rechtelijke macht

Abstract

Binnen de rechtszaal lijkt beeldmateriaal een dominantere rol te gaan spelen dan schriftelijke informatie. Dit verandert de manier van procesvoeren, maar kan ook gevolgen hebben voor de rechterlijke oordeelsvorming en straftoemeting. De toepassing en toelaatbaarheid van beeldmateriaal in het Nederlandse strafproces is echter nog nauwelijks gereguleerd, mede doordat nog weinig bekend is over het beeldgebruik in de rechtszaal. Studenten van Universiteit Utrecht onderzochten het effect van beeldgebruik op de strafrechtspleging. Een van de aspecten was of het beeldtype – statisch of dynamisch - een rol speelt. Dit is relevant voor de vraag of aan toepassing en toelating van dynamische beelden andere criteria gesteld moeten worden dan aan die van statische beelden. Verwacht werd dat de rechterlijke macht bij dynamische beelden minder vaak zou twijfelen aan het waarheidsgehalte en dat dynamische beelden vaker een bepalende rol spelen in de tenlastelegging en in de uitspraak dan statische beelden. Uit de analyse van de verzamelde data bleek niet dat het beeldtype invloed heeft op de waardering door de rechterlijke macht van het waarheidsgehalte van de beelden. Wel bleek dat, zowel in de tenlastelegging van de officier van justitie als in de uitspraak van de rechter, dynamische beelden een meer bepalende rol spelen dan statische beelden. Mogelijk zijn dus niet de specifieke kenmerken van het gebruikte beeldtype, maar de context waarin de (statische of dynamische) beelden toegepast worden, bepalend voor de beslissingen van de rechterlijke macht. Of dit het geval is, kon in dit (corpus)onderzoek niet worden onderzocht. Een vervolgstudie zal dit moeten uitwijzen.