Dûnsje docht beppe noch elke dei – Het gebruik van nominale e-infinitieven in het Fries

Abstract

In de Friese taal kunnen infinitieven zowel op –en als op –e eindigen. Volgens de traditionele grammatica zou een nominale infinitief alleen op –en kunnen eindigen. De Haan (2010) stelt echter dat het ook mogelijk is dat een nominale infinitief op –e kan eindigen. Daarom was in dit onderzoek de vraag: Kan in het Fries een infinitief die op –e eindigt nominaal zijn? De verwachting was dat De Haan gelijk zou hebben en nieuwe data zijn standpunt zouden ondersteunen. De infinitief eindigend op –e zou nominaal kunnen zijn wanneer deze in argumentpositie staat zonder dat de infinitief voorafgegaan wordt door een determinator. Door middel van een online vragenlijst hebben 30 respondenten aangegeven of de infinitief eindigend op –e of –en hun voorkeur had. Dit deden ze door na het beluisteren en lezen van een zin aan te geven of de zin goed of fout was, en door bij andere zinnen zelf een infinitiefvorm te kiezen. De vragenlijst bestond uit verschillende categorieën: de infinitief stond in argumentpositie zonder determinator ervoor (de uitzonderingscategorie waar –e werd verwacht), en daarnaast in vier verschillende nominale contexten en verschillende verbale contexten. In de uitzonderingscategorie werd meestal voor de infinitief eindigend op –e gekozen. In de nominale contexten kreeg de infinitief eindigend op –en de voorkeur. Er wordt door Friestaligen dus wel enig onderscheid gemaakt tussen de infinitieven, maar niet zo strikt als in de grammatica beweerd wordt. Naast een infinitief eindigend op –en kan inderdaad ook een infinitief eindigend op –e nominaal zijn. Een tweede onderzoeksvraag was: Heeft het Nederlands invloed op het Fries met betrekking tot het gebruik van een infinitief eindigend op –e als nominaal? Om dit te beantwoorden stonden in de vragenlijst ook vragen over het gebruik van de Friese taal, zodat eventueel opvallende resultaten aan taalcontact toegeschreven konden worden. Er is in dit onderzoek echter geen invloed van het Nederlands op het gebruik van de infinitieven in het Fries gevonden.