[Manuscriptkaart voor de zichtbaarheid van de ringvormige zonsverduistering van 15 mei 1836]

Abstract

Hoewel deze manuscriptkaart geen enkele aanduiding geeft over maker of doel, kan uit de ingetekende geheel of gedeeltelijk bedekte zonneschijven afgeleid worden dat het iets met zonsverduisteringen te maken heeft. Als we aannemen dat het gearceerde gebied, dat Europa, Noord-Amerika en de noordelijke delen van Zuid-Amerika en Afrika beslaat, de zone van zichtbaarheid aangeeft, dan blijkt deze vrij nauwkeurig overeen te komen met die voor de ringvormige zonsverduistering van 15 mei 1836. Deze manuscriptkaart is waarschijnlijk een voorstudie voor een vergelijkbare kaart, die de Utrechtse ‘observator’ Gerhard Reinier Fockens in 1836 publiceerde in een verhandeling over de zonsverduistering van 15 mei in dat jaar. Zijn berekeningen waren gebaseerd op de zon- en maanposities uit het 'Astronomisches Jahrbuch für 1836', welk in 183? in Berlijn werd uitgegeven. Geheel zeker is de toeschrijving aan Fockens echter niet. Slechts één plaats (Middelburg) wordt op deze kaart met name genoemd; de kaart kan dus ook door iemand met een speciale band met deze stad zijn gemaakt. De uit Sneek afkomstige Gerhard Reinier Fockens (1810-1870) was een student van de Utrechtse natuur- en sterrenkundige Gerrit (Gerard) Moll (1785-1838) en verwierf diverse onderscheidingen voor zijn inzendingen op academische prijsvragen. Hij werd in 1834 benoemd als ‘observator’ van de Utrechtse sterrenwacht (toen nog gevestigd op de Smeetoren), maar moest in 1839 zijn functie wegens een ‘geestelijke ziekte’ neerleggen.