Vrouw en opvoeding sinds de late negentiende eeuw. Het bijzondere van de Nederlandse casus

Abstract

Women and Child Rearing since the Late Nineteenth Century: The Speciality of the Dutch CaseIn the last two centuries only a few people would contest that Dutch mothers should raise their children. Until the end of the nineteenth century this task often went together with women’s labour. From that point until the 1960s there was a special period in Dutch history, with the great majority of mothers devoting themselves full-time to motherhood and only a very small minority working outside the home. This deviation from a European pattern – almost a Dutch Sonderweg in the first half of the twentieth century – changed into another deviation from the 1970s. Then more and more Dutch mothers started to work outside the home, eventually even in greater numbers than in other European countries, but with the majority of mothers preferring part-time work. As a result, it became a matter of course for Dutch mothers to combine working outside the home with raising their own children. Dat Nederlandse vrouwen hun eigen kinderen behoren op te voeden is eenopvatting die in de laatste tweehonderd jaar weinig is aangevochten. Tot het einde van de negentiende eeuw ging dat vaak samen met vrouwenarbeid. Toen ontstond een bijzondere Nederlandse situatie waarbij tot in de jaren zestig bijna alle moeders zich volledig aan het moederschap wijdden en nauwelijks buitenshuis werkten. Deze afwijking van het Europese patroon – een Nederlandse Sonderweg – veranderde vanaf de jaren zeventig in haar omkering toen gehuwde vrouwen steeds vaker gingen werken, zelfs vaker dan moeders in andere Europese landen. Ook in een ander opzicht pakten Nederlandse moeders het anders aan dan inandere Europese landen: ze werkten in meerderheid in deeltijd. Tegelijk werken en opvoeden van de eigen kinderen werden vanaf toen een vanzelfsprekendheid.