Een einde maken aan de verwaarlozing van verwaarlozing

Abstract

Kinderverwaarlozing is, zowel in Nederland al internationaal gezien, een fenomeen dat wordt verwaarloosd: het ontbreekt aan een eenduidige definitie en andere vormen van kindermishandeling krijgen politiek en wetenschappelijk meer aandacht. Dit onderzoek heeft inzichtelijk gemaakt welke factoren samenhangen met kinderverwaarlozing. Dit heeft geresulteerd in een ‘eerste inkadering’ van kinderverwaarlozing. Tevens zijn (beleids)verbeteringen voor de aanpak van kinderverwaarlozing in Nederland geschetst. Methode Aan de hand van halfgestructureerde interviews is gesproken met dertien experts op het gebied van kindermishandeling en professionals die in hun werkzaamheden regelmatig te maken hebben met kinderverwaarlozing. Daarnaast is gebruik gemaakt van het balansmodel van Bakker (1997) om de factoren die een rol spelen bij het duiden van verwaarlozing visueel inzichtelijk te maken. Resultaten Het beschrijven van wat verwaarlozing behelst, was een moeilijke opgave voor de respondenten. Er is veel onduidelijkheid over wat kinderverwaarlozing inhoudt. Er is een grote diversiteit aan algemene kenmerken van verwaarlozing genoemd, waarbij veelal het onderscheid tussen fysieke en emotionele verwaarlozing werd gemaakt. De meest genoemde factor die een rol speelt bij het duiden van verwaarlozing is chroniciteit. Daarnaast werd het hanteren van basisbehoeften als uitgangspunt voor het definiëren van verwaarlozing overwegend positief gewaardeerd en is het noodzakelijk om buffers in kaart te brengen bij het duiden van verwaarlozing, met name voor het bepalen van de ernst en geschikte hulp. Daarentegen spelen kindkenmerken (zoals veerkracht) geen rol bij het beoordelen van verwaarlozing. Factoren die ook samen lijken te hangen met verwaarlozing zijn de mate van verwijtbaarheid van ouders en de (toekomstige) schadelijke gevolgen voor het kind. Maar, de rol van deze factoren bij het duiden van verwaarlozing is ook tegengesproken. Beleidsverbeteringen zijn met name wenselijk op het gebied van preventie, toerusting en kennis van professionals en voorlichting aan ouders over adequaat opvoeden en ouderlijke taken. Conclusie Experts en professionals lijken globaal te weten wat verwaarlozing is, maar deze kennis biedt hen nog te weinig houvast om in iedere situatie van verwaarlozing adequaat te kunnen handelen. De verwaarlozing van verwaarlozing moet een halt worden toegeroepen en daarvoor is er consensus nodig. Op dit moment lijkt het daarom het meest noodzakelijk om in te zetten op het ontwikkelen van een ‘norm voor verwaarlozing’. Vervolgonderzoek kan zich vervolgens richten op handelingsperspectieven voor professionals.