De invloed van het thuismilieu op de straatcultuur bij kinderen van 9 tot 12 jaar in de wijk Kanaleneiland te Utrecht

Abstract

Samenvatting De wijk Kanaleneiland te Utrecht is een van de achterstandswijken wereldwijd waar sprake is van een straatcultuur onder kinderen op straat. De straatcultuur wordt in de literatuur omschreven als een oppositionele subcultuur onder kinderen en jongeren waarin respect en status verkregen worden door het actief en reactief gebruik van fysiek en verbaal geweld; het recht van de sterkste geldt (Anderson, 1999). Deze straatcultuur ondermijnt de sociale leefbaarheid in de wijk en staat haaks op het positieve sociale klimaat dat de gemeente in deze wijk wil bereiken. Interventies die in deze wijk door de gemeente zijn ingezet zijn niet in staat geweest invloed uit te oefenen op deze straatcultuur. In deze studie is onderzocht of het thuismilieu wel in invloed heeft op de straatcultuur. Er is onderzocht welke vorm de straatcultuur in Kanaleneiland heeft en of het thuismilieu van de kinderen (ouders en andere familieleden) invloed heeft op deze straatcultuur. De invloed van het thuismilieu is onderzocht door de indirecte invloed, via socialisatie en gedragsstimulatie vanuit het thuismilieu, en de directe invloed, via supervisie en interventie op straat, te meten. Om deze relatie te onderzoeken is gebruik gemaakt van een mixed-method design waarbij 132 kinderen een vragenlijst hebben ingevuld, 72 kinderen hebben deelgenomen aan focusgroepen en 13 kinderen hebben deelgenomen aan interviews. Deze studie toont dat de straatcultuur zich in Kanaleneiland te Utrecht uit door het fysieke en verbale geweld dat kinderen op straat gebruiken om te laten zien dat zij sterker zijn dan anderen. De kinderen uiten dit gedrag om niet gepest te (kunnen) worden op straat. Tevens is er een verband aangetoond tussen het thuismilieu van de kinderen en de mate van straatcultuur van de kinderen op straat. Het thuismilieu blijkt de straatcultuur indirect te beïnvloeden via socialisatie en gedragsstimulatie en direct via supervisie en interventie op straat. Prosociale socialisatie, gedragsstimulatie, supervisie en interventie doet kenmerken van de straatcultuur afnemen, terwijl antisociale gedragsstimulatie, supervisie en interventie kenmerken van de straatcultuur doet toenemen. Dit onderzoek draagt bij aan de wetenschappelijke theorievorming; nog niet eerder is de indirecte en directe relatie tussen het thuismilieu en de straatcultuur onderzocht. Ten slotte geeft deze studie een duidelijke indicatie voor beleid; om het positieve sociale klimaat dat de gemeente in de wijk wil bereiken vorm te geven is het advies om het thuismilieu van de kinderen bij de interventie te betrekken.