Terugtrekken of opzij stappen. Beleidsadviezen over minder overheid en meer samenleving

Abstract

De overheid moet terugtreden, zo bepleiten verschillende adviesraden: minder overheid, of ten minste een bescheidener rol van de overheid, in beleid en in financiën. Dit wordt nodig geacht omdat de overheid en de markt gefaald zouden hebben in het uitvoeren van publieke taken en de overheid initiatiefrijke burgers in de weg lijkt te zitten. Maar hoe reëel is het eigenlijk dat de overheid terugtreedt en is dit proces al gaande of gaat het vooral om wensdenken voor de toekomst? Hoe ziet een voorwaardenscheppende overheid er eigenlijk uit? De bespreking van de adviesrapporten in dit artikel maakt duidelijk dat de redeneringen van de adviesraden grondig en op het eerste gezicht plausibel zijn. Tegelijk schieten zij nog tekort in de praktische vertaling voor beleidsmakers, zijn zij wat te optimistisch over de rol van de samenleving en worden de echte keuzes met betrekking tot de vraag welke taken de overheid aan de samenleving gaat overdragen, uit de weg gegaan.