Ken je dat ene woordje? Een onderzoek naar de behoefte aan expliciete uitleg van het woord ‘ene’ aan NT2- en NVT-leerders.

Abstract

Het verslag van dit onderzoek is het eindwerkstuk binnen de studie Nederlandse taal & cultuur, cursusjaar 2011-2012. In dit verslag rapporteer ik over een onderzoek naar de grammaticale functies van een woord waar velen niet zo bij stil staan: het woordje ‘ene’. In mijn literatuuronderzoek heb ik onderzocht tot welke woordsoort dit woordje hoort. Is het een verbuiging van het onbepaalde lidwoord ‘een’ of misschien wel iets anders? Het woord ‘ene’ heeft drie functies; namelijk als onbepaald voornaamwoord, bepaald hoofdtelwoord en in vaste uitdrukkingen. Ook heb ik gekeken naar de herkomst en de gebruiksfuncties van dit woord. Woordenboeken en grammatica’s waren mijn grootste informatiebron voor dit onderzoek. ‘Ene’ blijkt een interessant woordje met meer betekenissen en functies en het komt ook vaker voor in de Nederlandse taal dan je zou denken. Onderzoeksvraag en methode Mijn belangrijkste vraag die ik wilde beantwoorden is of er behoefte is aan expliciete uitleg van het woord ‘ene’ aan iemand die Nederlands als tweede of vreemde taal leert, afgekort tot NT2 en NVT-leerder in mijn onderzoeksverslag. Ik verwacht namelijk dat NT2- en NVT-leerders onbewust over dit woordje heen zullen lezen of schouderophalend denken dat het een verbuiging van het lidwoord ‘een’ is. Eerst heb ik NT2-methoden bekeken en vervolgens een enquête opgesteld die ik door 11 NT2-cursisten aan het James Boswell Instituut en 8 NVT-studenten heb laten invullen. Door middel van deze enquête heb ik data verzameld over de kennis, perceptie en productie van het woord ‘ene’ bij NT2- en NVT-leerders. Resultaten en conclusie De resultaten wijzen erop dat het woord ‘ene’ grotendeels bekend is bij gevorderde NT2-en NVT-leerders. Uit de enquête bleek dat NT2- en NVT-leerders ‘ene’ vooral in media en gesprekken met moedertaalsprekers zijn tegengekomen. Slechts enkelen waren het woordje in een NT2-les of NT2-boek tegengekomen. De productie was eenzijdig: ze wisten slechts één van de drie functies te gebruiken. De informanten scoorden boven mijn verwachting bij de opdrachten die de perceptie testten, maar er is ruimte voor verbetering. Er is bij de NT2- en NVT-leerders geen behoefte aan expliciete uitleg, omdat het geen problemen veroorzaakt.