Tijd en geschiedenis in postmoderne romans Een spel met temporele tradities en het werk van de historiograaf

Abstract

Voor dit werkstuk heb ik onderzocht hoe in de postmoderne roman tijd is verwerkt. Ook heb ik gekeken naar de manier waarop in de postmoderne roman geschiedenis wordt behandeld. Voor mijn onderzoek heb ik drie literaire analyses uitgevoerd. De eerste analyse gaat in op de manier waarop tijd is verwerkt in de postmoderne detective Het huis M. en de postmoderne historische roman Turkenvespers. Als uitgangspunt voor deze analyse dienden de vijf punten die Bart Vervaeck aanhaalt ter onderscheiding van de postmoderne chroniek en de traditionele chronologie. De analyse bevestigt de door Vervaeck onderscheiden temporele procedés. Over de postmoderne chroniek kan met recht gezegd worden dat zij de aandacht vestigt op entiteiten waarvoor weinig tot geen aandacht is in de traditionele chronologie, de regels van de klassieke historische roman overtreedt, zich op een dwangmatige, paradoxale, en absurdistische manier aan traditionele tijdschema’s houdt, de primaire verhaallijn ten onder doet gaan, doordat verschillende temporele ordeningsprincipes door elkaar lopen in de postmoderne roman en dat zij de traditionele oriëntatie van de chronologie, die vertrekt van het verleden en via het heden naar de toekomst kijkt, verwerpt.

In de tweede analyse staat de tijd in Tongkat centraal. Peter Verhelst, de auteur van het werk, zet verschillende literaire middelen in, om de lezer bewust te maken van het kunstmatige van de temporele dimensie in romans en verhalen. Zo ontneemt de compositie van Tongkat de lezer de mogelijkheid tot de bouw van een eenduidige fabel. Via een spel met verteltijden laat Verhelst het personage Ulrike een getuigenis afleggen in tijd die logisch beredeneerd niet kan bestaan.

De derde analyse handelt over de wijze waarop geschiedenis gethematiseerd wordt in Omega minor, een postmoderne historische roman van Paul Verhaeghen. In het werk gaat veel aandacht uit naar de kunstmatigheid van de plot onder de geschiedenis. Een ander historisch onderwerp dat Verhaeghen aansnijdt in zijn boek is de manier waarop geschiedenis verdwijnt. In Omega minor komt de authenticiteit van de geschiedenis onder druk te staan en wordt gesuggereerd dat de geschiedenis vatbaar is voor fictieve elementen.